Wielki Tydzień na Filipinach. Tradycje i obrządki
Filipińczycy mają silne tradycje religijne, a Wielki Tydzień (lub Semana Santa) jest na Filipinach ważną i uroczystą okazją. Jest to czas refleksji i pokuty upamiętniający mękę, cierpienie i śmierć Chrystusa. Podobnie jak w innych krajach, ten uroczysty tydzień trwa od Niedzieli Palmowej do Niedzieli Wielkanocnej. Filipińczycy zazwyczaj spędzają ten czas w gronie rodzinnym, stąd też większość ludzi wyjeżdża do swoich prowincji. Jest to więc świetna okazja do wzmocnienia więzi rodzinnych i tworzenia wspomnień.
W tym poście przedstawimy tradycje, które można zaobserwować podczas tego uroczystego tygodnia. Jedną z najważniejszych jest post, który ma miejsce podczas Semana Santa. Filipińczycy zazwyczaj starają się unikać mięsa (zastępując je owocami morza lub warzywami), ale także nadmiernego wypoczynku i przyjemności. Skala obchodów i ich detale mogą różnić się w zależności od regionu kraju, jednak główne zasady pozostają mniej więcej takie same.
Niedziela Palmowa – początek Wielkiego Tygodnia
Wielki Tydzień na Filipinach rozpoczyna się Niedzielą Palmową, podobnie jak w wielu innych krajach i społecznościach chrześcijańskich. Tego dnia Filipińczycy przychodzą do kościołów z liśćmi palmowymi. Ma to na celu odtworzenie powitania Jezusa po przybyciu do Ogrodu Oliwnego, gdy witano go „machając palemkami”. Przyniesione liście są następnie błogosławione podczas mszy i zabierane z powrotem do domu. Następnie ludzie umieszczają je na domowych ołtarzach, drzwiach i oknach, aby chronić się przed złymi duchami.
Senakulo – widowiskowa lecz brutalna inscenizacja
Senakulo to dramatyczna inscenizacja Męki Pańskiej. Przedstawia cierpienie, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie Jezusa. Filipińczycy odgrywają Senakulo w różnych społecznościach podczas Wielkiego Tygodnia. Jest ono wystawiane na dziedzińcach kościelnych, placach miejskich lub w wyznaczonych miejscach w Wielki Czwartek jako przypomnienie ofiary Jezusa.
Niegdyś senakulo odbywało się przez cały Wielki Tydzień, lecz obecnie ten czas jest znacznie skrócony, aby uczynić go spektakularnym widowiskiem. Jest to szczególnie praktykowane w prowincjach Bulacan, Rizal i Pampanga. W tej ostatniej Filipińczycy uczestniczą w najsłynniejszym i brutalnym przedstawieniu ostatnich chwil Jezusa Chrystusa. Odbywa się ono w wiosce San Pedro Cutud, w mieście San Fernando, Pampanga i nie jest wspierane przez Kościół. Stało się jednak popularną atrakcją turystyczną.
Brutalne inscenizacje Męki Pańskiej (fot istolethetv)
Pabasa ng Pasyon – poetycka opowieść
Pabasa ng Pasyon to poetycka opowieść o męce i śmierci Chrystusa. Rozpoczyna się w Niedzielę Palmową, po mszy, a kończy w Wielki Czwartek. Cała sesja Pabasa trwa kilka godzin. W tym czasie wierzący na zmianę intonują wersety z księgi męki Chrystusa przed prowizorycznym ołtarzem przed kościołem. Służy to wyrażeniu oddania Chrystusowi i prośbie o przebaczenie za grzechy. Tradycja ta wywodzi się z Filipin, a Pabasę pierwszy raz opublikował w 1704 roku filipiński poeta – Gaspar Aquino de Belen.
Visita Iglesia – rodzinna pielgrzymka
W Wielki Czwartek Filipińczycy często odwiedzają wiele kościołów w ramach tradycji Visita Iglesia. Udają się do siedmiu kościołów, aby modlić się, rozmyślając o Drodze Krzyżowej. Liczba siedem symbolizuje święte rany Jezusa lub jego ostatnie słowa. Rodziny i przyjaciele często wybierają się na tę pielgrzymkę razem. Niektórzy nawet udają się do 14 kościołów, porównując je do 14 stacji drogi krzyżowej. Uważa się, że modlitwy mają większe szanse na wysłuchanie, jeśli ktoś odwiedzi wszystkie 7/14 kościołów.
Czuwanie i Droga Krzyżowa
Wieczorem, w Wielki Piątek, Filipińczycy uczestniczą uroczystym czuwaniu w kościołach, podczas którego wierni gromadzą się na modlitwie, rozważaniach i kontemplacji Drodze Krzyżowej. Nabożeństwo to polega na refleksji nad czternastoma stacjami przedstawiającymi drogę Jezusa na Golgotę. W niektórych częściach Filipin mężczyźni posuwają się nawet znacznie dalej… krzyżując samych siebie!
Jeśli Wielki Tydzień na Filipinach z czymś się Wam kojarzy, to prawdopodobnie właśnie z tradycją ukrzyżowań. Jak wspomnieliśmy wcześniej, wsparcie tych działań ze strony kościoła jest niewielkie. Pierwsze ukrzyżowanie miało miejsce w 1962 roku. To prawdziwy spektakl z przybijaniem kogoś do krzyża na kilka minut. Od tego czasu wydarzenie rozrosło się i przyciąga wielu widzów. Co więcej, ciekawy jest rekord jednego człowieka… Poddał się on ukrzyżowaniu 33 razy! Najbardziej znanym z tych praktyk miejscem jest Pampanga.
Festiwal Morionów – w poszukiwaniu Longinusa
Jest to wielkopostny festiwal obchodzony corocznie na wyspie Marinduque, którego głównym momentem jest Via Crucis, czyli rekonstrukcja ostatnich chwil Jezusa w drodze na Golgotę, gdzie został ukrzyżowany. Aktorzy noszą kolorowe kostiumy i maski z hełmami typu morion, naśladując strój rzymskich żołnierzy w Męce Pańskiej.
Szukają oni Longinusa, który ma zostać ścięty za swoje nawrócenie. Był on rzymskim setnikiem, ślepym na jedno oko. To właśnie on przebił Jezusa Chrystusa na krzyżu, aby upewnić się, że Syn Boży nie żyje. Jednak gdy krew zalała oko żołnierza, jego wzrok został przywrócony. To sprawiło, że nawrócił się na chrześcijaństwo i rozpowszechnił wiadomość o swoim cudownym uzdrowieniu.
Salubong – radosne spotkanie
Świętowanie zmartwychwstania Jezusa ma swój punkt kulminacyjne w Niedzielę Wielkanocną. Wtedy Filipińczycy uczestniczą w „Salubong”. Słowo to oznacza „spotkanie” w języku tagalskim. Jest to ceremonia, podczas której posąg zmartwychwstałego Chrystusa łączy się z wizerunkiem Matki Boskiej Bolesnej. W rzeczywistości są to dwie różne procesje – mężczyźni podążają za wizerunkiem Chrystusa, a kobiety za Matką Boską. Pod koniec procesji spotykają się one, zwykle w pobliżu kościoła. Tam mała dziewczynka przebrana za anioła podnosi woalkę Dziewicy Marty. Symbolizuje to ich radosne spotkanie po zmartwychwstaniu Jezusa.
Ważniejsze niż Boże Narodzenie
Jedną z najstarszych filipińskich tradycji Wielkiego Tygodnia są procesje. Odbywają się one najczęściej w Wielką Środę i Wielki Piątek, aby upamiętnić mękę i śmierć Chrystusa.
Jednak należy zauważyć, że tradycje Wielkiego Tygodnia mogą się różnić w różnych regionach i społecznościach na Filipinach, ale staraliśmy się pokazać kilka wspólnych praktyk. Z pewnością obchody Wielkiego Tygodnia są ważnym wydarzeniem dla Filipińczyków, ponieważ pokazują również ich pobożność jako chrześcijan, która stała się ważną składową ich kultur i tradycji. Co więcej, Wielki Tydzień ma na Filipinach większe znaczenie niż Boże Narodzenie.
Z tej okazji życzymy wszystkiego najlepszego z okazji nadchodzących Świąt Wielkanocnych naszym filipińskim kolegom i koleżankom a także ich rodzinom! 🙂
Autor: Monique Hidalgo (Studentka USC)
