Transport publiczny na Filipinach. Małe środki transportu lądowego
“Większy” transport zbiorowy na Filipinach nie ma już przed Wami tajemnic (a jeśli ma to zapraszamy tutaj). Dlatego mamy dla Was drugą część wpisu o krajowych środkach transportu. Tym razem prezentujemy te pojazdy, które kolokwialnie możemy nazwać “małymi”. Jesteście gotowi na przejażdżkę?
Motor to podstawa!
Najmniejszymi formami transportu na Filipinach są pojazdy oparte na motorkach. Zwykle mają od dwóch do trzech kół (z pewnymi wyjątkami) i mieszczą do 7 pasażerów. Wspólnym mianownikiem między nimi wszystkimi jest motocykl. Są one wszechobecne w kraju, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Rejony te często charakteryzują się trudnym terenem, wąskimi drogami (lub w ogóle nie mają betonowych dróg), są też często są zalewane i dość błotniste. Okoliczności te utrudniają poruszanie się innymi środkami transportu. Jakie rodzaje transportu mamy zatem do dyspozycji w takich warunkach?
Trycykl – motocykl z… kabiną
Inne kraje Azji Południowej i Południowo-Wschodniej mają tuk-tuki, riksze… ale nie Filipiny. Tu mamy trycykle. Podobnie jak kolorowe jeepney’e, trycykle są elementem kultury w tym kraju. W przeciwieństwie do innych azjatyckich pojazdów, są to motocykle z przymocowaną kabiną. Ponownie, wspólnym mianownikiem z jeepney’ami jest ich pochodzenie sięgające II wojny światowej. Wywodzą się one po prostu z motocykli z wózkami bocznymi.
Trycykle są raczej symbolem prowincji. W wielu mniejszych prowincjonalnych miastach jest to główny środek transportu publicznego. Funkcjonują jako taksówki. Trycykle różnią się konstrukcją w zależności od miasta, regionu i prowincji. I znów – podobnie jak jeepney’e, są one często „dziełem sztuki” z kolorowymi wzorami graficznymi, a także wersetami biblijnymi. Wraz z różnymi projektami przychodzą różne ładowności. Trycykle mogą pomieścić od 2 do ponad 6 pasażerów. Są to pojazdy niezabudowane, ale nie należy obawiać się złej pogody. Zarówno jeepney’e, jak i trycykle mają plastikowe osłony lub „zasłony”, które gwarantują, że pasażer pozostanie suchy po przejażdżce.
Cena? To skomplikowane!
Trycykle są tańsze niż taksówki (tak, większe miasta mają taksówki, ale ponieważ są one takie same jak wszędzie, nie wspominamy o nich tutaj), ale na ogół droższe niż przejażdżka jeepney’em. Jednak nie zawsze. Dlaczego? Zależy to od odległości i liczby osób. Ponieważ bardzo często trycykl może być współdzielony przez nieznajomych, a opłata jest następnie dzielona przez współpasażerów. Jednak opłata za przejazd może być również bardzo wysoka, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Przejazd jest również droższy w odległych obszarach (z dala od stolicy prowincji lub dużego miasta). Na przykład Anda na wyspie Bohol spełnia oba wspomniane kryteria…
A jak “złapać” taki trycykl? Zazwyczaj możemy napotkać stoiska/miejsca/parkingi, gdzie można wybrać swojego kierowcę/trycykl. Nie będzie to jednak przeszkadzać to w złapaniu twojej „taksówki” na drodze (oczywiście pod warunkiem, że nikt już jej nie zajął).
Motorela – „mini-jeepney”
Motorela to nic innego jak motocykl ze zintegrowaną przyczepą. W praktyce jest to mini-jeepney, ale nie jest dużo większy od trycykla. Od tego ostatniego odróżniają ją cztery koła – 2 od motocykla i 2 po bokach z tyłu przyczepki. Analogicznie, może przewozić więcej pasażerów niż trycykl i mniej niż jeepney. W wielu miastach jest to bardzo popularny transport publiczny między wioskami. Pojazd ten został wymyślony w 1964 roku w Cagayan de Oro (główne miasto w północnej części wyspy Mindanao) przez Rafaela D. Floirendo Sr. A co z nazwą? Nazwa motorela pochodzi od dwóch słów: „zmotoryzowany” i „caritela” (kalesa/calesa). Czym zatem jest to drugie? Jest to dwukołowy powóz, ciągnięty przez konia – typowy środek transportu w hiszpańskiej erze Filipin, który po II wojnie światowej został zastąpiony przez jeepney’e i trycykle.
Habal-habal – przygoda (nie tylko) dla dwojga
Zakończymy ten artykuł zwykłym motocyklem dwukołowym z modyfikacjami siedzenia. Modyfikacje te polegają zwykle na wydłużeniu siedzenia poza koniec pojazdu, a także dodaniu podnóżków, aby jazda była wygodniejsza dla pasażerów. Dzięki tym modyfikacjom habal-habal może zabrać do 2 pasażerów (lub nawet więcej, co jest przygodą!). Ponieważ jest to najmniejszy ze wszystkich opisanych przez nas środków transportu, jest zwykle używany tam, gdzie inne środki nie mogą dotrzeć. Są to głównie odległe obszary na prowincji. Jednak habal-habal spotkamy również w dużych miastach, takich jak Metro Cebu. Opłata za przejazd zależy od odległości, izolacji miejsca, liczby pasażerów i trudności terenu.
Ale… możecie się zastanawiać, co oznacza ta fantazyjna nazwa „habal-habal”. W rzeczywistości jest to niezwykle interesujące i zabawne. Jest to duplikacja jednego słowa w języku Cebuano – habal. Co oznacza… kopulować. Ktoś wie dlaczego? Wyobraźcie sobie, że jesteście na odludziu, nie ma betonowej drogi, na trasie jest sporo wybojów… ściśle obejmujecie kierowcę nogami i podskakujecie… Cóż, pozwolimy Wam wyobrazić sobie ten obraz i tym optymistycznym akcentem zakończymy artykuł.
Jak mogliście się przekonać, transport na Filipinach jest niezwykle zróżnicowany. A wspomnieliśmy dopiero o “naziemnych” środkach transportu! Będąc na Filipinach, koniecznie wypróbujecie je wszystkie – inaczej się nie liczy 😉 No i trzeba będzie wrócić ????
Autor: Kristina M. Dumadag (Studentka USC) i Filip Wojciechowski (Fundacja Kahibalo)
