Sroczek czarny. Ptasi symbol Cebu
Wyspa Cebu znajduje się w centralnej części Filipin. Ponieważ jest bardzo gęsto zaludniona przez nas, ludzi, niestety nie można spodziewać się, że znajdziemy na niej wiele gatunków dzikich zwierząt. Cebu ma jednak prawdziwy klejnot wśród gatunków ptaków – to sroczek czarny (Copsychus cebuensis), który występuje tylko tam! Miejscowi nazywają sroczka „siloy”. W 2012 roku sroczka czarnego uznano za gatunek zagrożony wyginięciem. Wcześniej naukowcy uważali, że ma niewielką populację, a jego zasięg terytorialny zmniejsza się w wyniku działalności człowieka. Liczne badania wykazały jednak, że populacja sroczka czarnego jest szeroko rozpowszechniona w lasach Cebu. Hurra! Stwierdzono nawet, że ma stabilny trend populacyjny.
Wszystkie zdjęcia dzięki uprzejmości Bobby’ego Kintanara z Flickr.
Jak wygląda sroczek czarny?
Sroczek czarny należy do rodziny muchołówek. Jest to ptak niemigrujący o długości 20-25 cm. Ma długi ogon, który zwykle trzyma pionowo, zarówno podczas lotu, jak i podczas „postoju” na grzędzie. Żywi się owadami i innymi małymi bezkręgowcami.
Pomimo swojej nazwy, tylko samiec sroczka czarnego ma błyszczące, niebiesko-czarne upierzenie. Samica natomiast jest szara lub ma upierzenie w kolorze podobnym do sadzy oraz rdzawy brzuch. A jak brzmi sroczek? Sroczek czarny wydaje dźwięk opisywany jako seria długich gwizdów. Usłyszeć go można najczęściej wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Co ciekawe, łatwiej usłyszeć sroczka niż go zobaczyć – gatunek ten został nawet opisany jako kryptyczny, właśnie ze względu na pozorną nieśmiałość w obecności ludzi.
Sezon lęgowy sroczków czarnych trwa od lutego do września. Samiec odstrasza wtedy rywali ze swojego terytorium, wyśpiewując skomplikowane pieśni i przyjmując agresywną postawę. Terytoria tego gatunku lęgowe często znajdują się na skraju lasu.
Gdzie żyje sroczek czarny?
Sroczek czarny nie jest zbyt wybredny, jeśli chodzi o siedlisko, preferuje jednak obszary nizinne. Ptaki te powinny mieć dużo koron drzew w starszych, wyższych lasach i gęste krzewy w młodszych, niższych lasach. Sroczki odnotowano w co najmniej dziewięciu fragmentach lasów w Cebu, w siedliskach o powierzchni od 30 do 1200 hektarów. Co więcej, znaleziono go nawet na obszarach otoczonych gruntami rolnymi i mocno zdegradowanych. Algieria, Alcoy, Argao, Boljoon, Catmon, Cebu City (zlewnia Tabunan i Buhisan), Consolacion-Mandaue City (Casili), Dalaguete i Sogod to niektóre z obszarów, w których zaobserwowano sroczka czarnego.
Stan ochrony gatunku
W XX wieku liczne badania wykazały, że populacja sroczka czarnego jest niska. Niektórzy opisywali go nawet jako bardzo rzadki gatunek ptaka. Największa grupa odnotowana w tamtym czasie składała się z 50 osobników w Casili, Consolacion, na niewielkim obszarze około 10 km2.
Obecnie gatunek ten znajduje się na liście najmniejszej troski. W przeciwieństwie do tego, co wcześniej sądzono o ich populacji, w całym Cebu żyje ponad 10 000 dojrzałych osobników. Największy ich odsetek stwierdzono w Alcoy, gdzie szacuje się, że występuje 10 470 osobników sroczka czarnego, a następnie w Argao (711 osobników) i Dalaguete (325 osobników).
Co przeszkadza sroczkom?
Chociaż gatunek nie jest już uważany za zagrożony i zaobserwowano, że toleruje zdegradowane obszary leśne, ochrona i zachowanie jego siedlisk nadal są kluczowe. Dlaczego tak mówimy, skoro podobno jest ich tak wiele? Wynika to z braku obserwacji ptaków w siedmiu obszarach znanych jako ich dawny zasięg.
Obecnie pozostałe lasy Cebu są bardzo rozdrobnione i odizolowane od siebie. W samym Central Cebu Protected Landscape było więcej małych obszarów leśnych (mniejszych niż 20 ha) niż dużych. Sytuację pogorszyły polowania oraz niszczenie i degradacja siedlisk. Niestety to ludzie są tutaj czarnymi charakterami, ponieważ przyczyną takiego stanu rzeczy jest zakładanie nowych osiedli, rolnictwo, górnictwo, czy zbieranie drewna opałowego… Wszystkie te zjawiska nadal obserwuje się w pozostałych siedliskach sroczka czarnego. To, co z pewnością można zrobić, to połączenie płatów lasu poprzez ustanowienie korytarzy z rodzimymi gatunkami drzew i rekultywację wysoce zdegradowanych siedlisk.
Perspektywy dla sroczka czarnego
Populacja sroczka czarnego najwyraźniej nie jest już zagrożona, ponieważ występuje w większej liczbie niż wcześniej sądzono. Jednak obecny stan jego siedliska jest w najlepszym razie wątpliwy. Zintensyfikowane działania ludzi mają ogromny wpływ zarówno na samego ptaka, jak i na jego siedlisko. Dlatego, jeśli chcemy zachować gatunek, najlepiej jest podjąć środki ostrożności i działać jak najwcześniej. Sroczek czarny jest gatunkiem endemicznym…. Jest więc skarbem, który warto zachować!
A my, w Fundacji Kahibalo, staramy się właśnie działać wcześnie. Prowadzimy programy edukacyjne z uczniami szkół średnich i nauczycielami, aby skłonić ich do podjęcia działań na wczesnym etapie. Wychowujemy również nowych badaczy dzikiej przyrody na uniwersytetach, aby działali nie tylko teraz, ale kiedy sytuacja się pogorszy, byli w pełni wyposażeni i zmotywowani do walki. Nie tylko o sroczka czarnego, ale o całe nasze otoczenie. Chcesz się dowiedzieć, jak to robimy? Zaproś nas do swojej szkoły!
Autor: Franchesca Hortel (Studentka USC’s)
